Başka sektör ve alanlara göre Türkiye bu dernek konusunda bayağı ileridir. Aynı gibi gözükmelerine karşın, her biri farklı işlevlerde birçok dernek faaliyettedir. Ana dernekleri işlevleri olarak ele aldığımızda bunlar üç tanedir:
- UTIKAD Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği
- UNO Uluslararası Nakliyeciler Derneği
- RO-DER RO-RO Gemi işletmecileri ve Kombine Taşımacılar Derneği
Bu birincil diyebileceğim derneklerin hemen arkasından;
- Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği
- DTD Demiryolu Taşımacıları Derneği
- OSD Otomotiv Sanayi Derneği
- UNKODER Uluslararası Nakliye ve Organizatörler Derneği
- LODER Lojistik Derneği
- ADANA Nakliyeciler Derneği
- ANKARA Ambar İşletmecileri Derneği
- ANKARA Nakliyeciler Derneği
- BOYKOP Derneği
- BURSA Nakliye Komisyoncuları Derneği
- GAZİANTEP Komple Nakliyeciler Derneği
- GAZİANTEP Nakliyeciler Odası
- İKNADER (İSTANBUL Kocaeli Nakliyeciler Ve Nakliye Komisyoncuları Derneği)
- İZMİR Kara Nakliyeciler Sitesi
- İZMİR Nakliyeciler Kooperatifi
- KAYSERİ Nakliyeciler Derneği
- MERSİN Nakliyeciler Derneği
- PAYAS Nakliyeciler Derneği
- TÜM-NAK (Tüm Nakliyeciler Derneği)
- UTODER (Uluslararası Taşıma Organizatörleri Derneği) ve birçok daha başka dernek ve kooperatif yer almaktadır.
Bu kadar sayıda dernek olması beklentilerin çok olmasındandır. Çok sayıda aile Türkiye’de bu sektörden geçimini direkt ve dolaylı olarak temin etmektedir. Devlet de sektörün yanında değildir. Ulaştırma Bakanlığı kamuoyuna sektör sıkıntılarının halli için faaliyette bulunur gözükmesine karşın, sektörde faaliyette bulunanlara harç adı altında yüksek paralar ödeme, çalışmaları zorlaştırma gibi yasal engellerle faaliyettedir.
UTİKAD Derneğini neden başa aldım? FIATA ve Clecat üyesi olması dışında Türk Ticaret Kanunun da Taşıma İşler i Komisyoncusu olarak tanımlanan bir işi yapmaktadırlar. Bu derneğin 359 üyesi şirket hava, kara ve deniz modlarında uluslararası taşıma alanında global faaliyette bulunmaktadırlar.
UND’yi ele aldığımızda IRU ve FIATA üyesi olmasına karşın esas iş evi uluslararası kara nakliyesidir. Roder derneği ise UND’den ayrılanların kurmuş olduğu bir dernektir. Yugoslavya’daki Balkan savaşında yolların tehlikeli hal alıp ulaşımın aksaması karşısında bir araya gelen UNO üyesi şirketlerin Ro-Ro tipi gemilerle kamyonlarını Avrupa’ya tehlikesizce iletmeleri bu oluşumu hazırlamıştır. UND’de Başkanlık değişimi sonrası da sektör duayenimiz Sayın Saffet Ulusoy Bey’i takip ederek Roder’i oluşturmuşlardır.
UTIKAD her üç modda ve lojistik alanda en yoğun faaliyette bulunanların derneğidir. Hava ve deniz için yoğun faaliyetler aynen kamyoncular için de yapılmaktadır. Faaliyetleri içinde eğitim çok önemli bir yer tutmaktadır. Çeşitli sektör kitapları, Üniversite’ de görev yapan danışmanımız ve üye firmalarımızın katkılarıyla hazırlanmaktadır. Dünyada birçok önemli forwarder, Birleşmiş Milletler ve Milletlerarası Ticaret Odası tarafından da kabul görmekte olan FIATA üyesidirler. Bu global merkezimizin Karayolu komite başkanlığını halen ve iki yıla yakın bir süredir Sayın Kosta SANDALCI başkanımız yürütmektedir. Bu dünya çapında önemli bir gelişmedir. Onun bu faaliyeti esnasında ve yönetim kurulundaki diğer üyelerin tüm yurt dışı temaslarında kamyonlarımızın kota dertleri daima gündeme getirilip çareler bulunmaya çalışılmıştır. Üyelerimiz yabancı kamyon kullanmaları mümkünken bu şekilde Türk kamyonlarının önünü açma girişimlerine rağmen UNO üyeleri tarafından pek sevilmezler. Bunun son örneği de UND’nin başlattığı vizesiz ve kotasız geçişler için yapılan çalışmalarda sektörü kucaklayacağı yerde UTIKAD ı ve Roder’i ihmal etmektedir.
Clecat Avrupa Birliği nezdinde kurulmuş bulunan küçük bir FIATA’dır. UTIKAD’da Clecat’ın halen oy vermeyen bir üyesidir. Ne zaman Türkiye AB’ye üye olacak, o zaman biz de oy veren tam üye konumuna geçebileceğiz. Ama şu sırada bile AB toplantılarına taşınacak nakliye sorunlarına ilişkin konuları CLECAT vasıtasıyla iletebilmekteyiz. UNO Derneği son 6 – 7 senedir kamyonculukla yetinmeyip işlevleri arttırma gayretleri içindedir. Bazıları İstanbul Üniversitesinde olduğu şekilde eğitim destekleri gibi faydalı olan bu girişimlerin, bir kısmı da statülerini değiştirmek şeklindedir. Bu konuda da en önemli hedefleri kendilerini lojistikçi statüsüne sokabilmektir. Bu çalışmalarda maalesef bakanlığımız da tam konuyu çözebilecek bir girişim içinde olamamıştır. Kara yolu yönetmeliği birçok değişiklik sonrası bile halen sektörü kapsayan ve önünü açan bir yasal düzenleme getirememiştir.
Devlet’te yukarıda belirttiğim gibi sektöre uzak durmaktadır. Tarihe geri döndüğümüzde eskiden yapılan hataların devamlı tekrar edilmekte olduğunu görürüz. Türkiye, denize kıyısı olmayan bir ülkenin, yani İsviçre den Medeni ve Borçlar Kanunu’nu almış ve arkasından ancak 1957’de Türk Ticaret Kanunu’nu getirerek deniz işlerindeki yasal ortamı hazırlayabilmiştir. Şimdi de kamyon nakliyesindeki yasal sıkıntılar birçok dernek ve kooperatifin kurulmasında ana neden olmaktadır.
UTIKAD üyelerinin farkını kısaca vurgulamak için sizlerle şunu paylaşmak istiyorum. Ben bir forwarder olarak yükünü taşıdığım kişinin hak ve menfaatlerini korumak durumundayım. Bir vapur acentesi, bir kamyon şirketi için direkt kendilerine gelen müşteriden önce armatör veya kamyonu gelir. Biz forwarderler için ise bunlar araçtır. Sahibi olmadığımız ancak devamlı sektörde olduğumuz için yüke en uygun şartlarla taşımayı yapabilecek olan aracın seçimini, müşterimiz için alternatifler sunarak yaparız.
Bu metodumuzla fiyat kırdırdığımız ve gerçekten müşteri haklarını koruduğumuz için UTIKAD üyelerinin global rekabette memlekete katkısı büyüktür, ancak sektördeki araç sahipleri açısından sevimsizdir. Benim görüşüme göre taşıma hizmet sektörü içinde, nakliyenin mimarları olan bizler aynı zamanda nakliye tüccarlarıyız. Bizim gayret ve çalışmalarımız sektörün sıhhatli ve rekabet edebilir kalmasında çok önemlidir.