Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir?
Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçerken üretici odaklı sanayileşme modeli yerini tüketici odaklı işletme modeline bırakmaktadır. Pazarın küreselleştiği, iş ve üretim süreçlerinin paylaşıldığı, otomasyon ve bilişim 
teknolojilerinin iş süreçlerinde sürati ve verimliliği arttırdığı çağımızda, farklı ve çeşitli pazarlarda, farklı ve değişken müşteri isteklerine cevap verebilmek için organizasyonların stratejik yapılanmalarının müşteri odaklı ve uluslararası rekabete açık olmasını zorunlu hale getirmektedir.
Bu oluşumun doğal sonucu olarak, temel yetkinlikler dışındaki hemen tüm is süreçlerinin dış kaynak kullanımı ile sağlandığı ve işletmelerin birbirlerini müşteri-tedarikçi seklinde algıladığı bir zincir yapının gelişmesi olmuştur.
Gelişen teknoloji ile satıcıların müşteri ihtiyaçlarını daha hızlı, ucuz ve de kaliteli olarak karşılamasını sağlayan ve de ortaya koyduğu temel stratejileri ile is süreçlerinin entegrasyonunu sağlayarak, müşteri memnuniyetini artıran iş modellerinin oluşturulmasını sağlamıştır.
Bu zincir, insan, süreç ve teknoloji araçlarını kullanarak, satış, fiziksel dağıtım, lojistik ve malzeme yönetimi gibi hizmetlerin bütünleşmesini sağlayan global bir işletme yönetim biçimi haline gelmiştir. Ürünün hammadde tedarikçisinden son kullanıcıya kadar olan tüm tedarik süreçlerini içermesi nedeni ile de bu zincire, Tedarik Zinciri ve bu zincirin islemesini ve de işlerlik kazanmasını sağlayan işlem ve prensipler bütününe de Tedarik Zinciri Yönetimi denilmiştir. Bu yönetim sekli, organizasyonlarda ortak hareket etme olgusunu geliştirdiği gibi zincirin bütün halkalarında bir ortak hareket etme felsefesi de yaratmıştır.
Ortak hareket etme imkânı sağlayan, tedarik zinciri yönetimi, öncelikle müşteriyi merkeze koymakta ve de yatay bir yolla da müşteriye değer sağlayacak gerekli tüm süreçlerin yönetimini gerçekleştirmektedir.
Bu yaklaşımla, Tedarik Zinciri kavramı,
- Talep ve tedarikin planlama ve yönetimi
- Söz konusu hammadde ve yarı mamullerin tedariki
- İmalat ve montaj
- Lojistik Depolama ve stok takibi, sipariş alımı ve yönetimi, fiziksel dağıtım ve müşteriye teslim ile bütün bu faaliyetlerin yürütülmesi ve denetimini sağlayan bilgi sistemlerinden oluşmaktadır.
Tedarik Zinciri Yönetimi küresel ekonominin işletme yönetimine yansımalarının bir parçası olarak görülmektedir.
Lojistik Yönetimi Nedir?
Lojistik; bir mala olan talebi karşılama faaliyetlerinin bir parçası olarak, talep tahmininden başlayarak hammadde tedarikinden malzemenin müşteriye teslimine kadar fiziki olarak yaşadığı sürecin yönetimi ve malzemenin doğru zamanda, doğru yerde, doğru miktarda, doğru tüketiciye, doğru fiyatla ulaştırılması işlemlerine denir.
Lojistik yönetimi ise, tedarik zinciri yönetiminin bir parçası olarak mamullerin depolama, dağıtım ve akışını düzenlemek ve kontrol etmek, müşteri siparişlerini düzenlemek, mamullerin imal noktası ile tüketim noktası arasındaki bilgi iletişimini sağlayan yönetim şeklidir.
Lojistik yönetimi; taşıma yönetimi, filo yönetimi, depolama, malzeme sevkı ve sipariş takibi, lojistik ağ (şebeke) planlaması, envanter yönetimi, arz-talep planlaması ve üçüncü taraf lojistik hizmet sağlama esaslarını kapsar.
Lojistik yönetimi fonksiyonları ise, kaynak ve tedarik planlama, üretim planlama ve programlama, paket ve ambalajlama ile müşteri hizmetleridir.
Lojistik yönetimi, lojistik fonksiyonlarını bütünleştirir ve lojistik fonksiyonlarının Tedarik Zinciri Yönetimi’nde lojistiğin etkinliği nedir?
Küresel ekonominin son yıllarda önem kazanmasından sonra işletmeler maliyetlerini azaltmak için bazı hizmetlerde dış kaynak kullanımını tercih etmişlerdir. Lojistik hizmetlerde bunlardan biri olmuştur. Bu gelişmeye bağlı olarak da dünyada ve ülkemizde lojistik hizmeti sunan işletme sayısında önemli bir artış kaydedilmiş ve de lojistik ve lojistik yönetimi ile bunu kapsayan tedarik zinciri yönetimi işletme yönetimlerinde, birimlerin optimizasyonunu sağlama özelliği nedeniyle stratejik birim olarak yer almaktadır.
O halde, tedarik zinciri yönetiminde, lojistik yönetiminin etkinliğinin ne seviyede olduğunu belirlemek için, lojistik yönetimi fonksiyonları ile tedarik zinciri yönetimi fonksiyonlarını mukayeseli karşılaştırma yapmak gerekmektedir.
- Lojistik, ürün, hizmet ya da bilginin doğru ve verimli şekilde taşınması ve saklanmasına yönelik planlama, uygulama ve kontrol süreçleri iken Tedarik Zinciri Yönetimi ise genel strateji ve hedefler doğrultusunda, tüm organizasyonu kapsayacak şekilde uygulanan komple bir iş yapış biçimi ve komple bir çözümdür.
- Lojistik, en genel anlamıyla bir ürünü tedarikçisinden, nihai tüketicisine ulaştırmak için uygulanan faaliyetler dizisi iken Tedarik Zinciri Yönetimi, ürün ya da hizmeti ulaştırma işlemi de dahi olmak üzere tedarik zinciri yönetim fonksiyonlarındaki diğer hizmetlerin optimum maliyetlerde yapılmasını sağlayan yönetim şeklidir. Ancak herhangi bir işletmenin lojistik zincirindeki aksamalar zincirin diğer halkalarını etkileyerek bir darboğaz oluşturur.
- Lojistik, ürün ya da hizmetin fiziksel hareketini sağlarken, Tedarik Zinciri Yönetimi, lojistik hizmetlerin yerine getirilmesindeki diğer unsur ve faaliyetleri planlama, koordinasyon ve yürütmesini de sağlar
- Lojistik, sadece kendi biriminden sorumlu iken, Tedarik Zinciri Yönetimi, lojistik dahil tedarik zinciri yönetiminin tüm fonksiyonlarından sorumludur.
Bu kapsamda lojistik yönetimi, Tedarik Zinciri Yönetimi’nin başarıya ulaşmasında önemli bir araç olup, tedarik zinciri yönetimini gerçekleştirmenin de temel amacıdır.
Ali Tavlı
İ.Ü. Ulaştırma ve Lojistik Y.O. Öğretim Görevlisi