“İstanbul Boğazı Demiryolu Boğaz Tüp Geçidi ve Gebze-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi” kısa adı ile Marmaray Projesi, dünyadaki en büyük ulaşım alt yapı projelerinden biridir. Marmaray Projesi, İstanbul’un Halkalı ve Asya yakasında Gebze bölgeleri arasında kesintisiz olarak modern bir raylı ulaşım sisteminin boğazın iki yakası arasında değişik inşaat yapılarıyla birleştirilmesi şeklinde gerçekleştirilecektir. Proje güzergahı, ülkenin TCDD hatları ile İstanbul metro sisteminin Asya-Avrupa arasındaki bütün raylı bağlantılarını sağlayan tek yapı niteliğinde olacaktır. Hat Yedikule’de yeraltına girmekte, Yeni-kapı ve Sirkeci yeraltı istasyonları ile devam etmekte, Boğaz’ın altından geçerek Üsküdar yeraltı istasyonuna bağlanmakta ve Söğütlüçeşme’de yüzeye çıkmaktadır. 2008 yılında bitirilmesi planlanan Marmaray Projesi ile İpek Yolu koridorundaki raylı sistemin kıtalar arasında kesintisiz geçişin sağlanacağı düşünülmektedir.
Bu projenin gerçekleştirilmesiyle İstanbul, Doğu-Batı arasında tüm şehir içi taşıma yükünü kaldıracak bir raylı sistem ağına kavuşacaktır. İstanbul, bir yandan tarihi ve kültürel değerleriyle korunması gereken, diğer yandan toplu ulaşım sistemlerinin kapasitesi, güvenilirliği ve konforunun arttırılabilmesi için modern demiryolu tesislerinin kurulmasını gerektiren bir şehirdir. Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan proje ile, boğaz öngörünüm alanlarında köprüler, viyadükler ve batıp çıkan tünellerle İstanbul’un tarihi ve doğal yapısı tahrip edilmeyecektir. Proje ile toplu taşımada hızlı, ucuz ve güvenli erişebilirlik sağlayan raylı sistemin kullanımı cazip hale getirilecektir. Böylece kent merkezinde ve köprülerdeki otomobil baskısı azalacaktır. Marmaray Projesi İstanbul’daki ulaşım sisteminin omurgası olarak görülüyor. Anadolu yakasındaki Üsküdar istasyonu ve Avrupa yakasındaki Yenikapı istasyonu İstanbul’daki mevcut ve gelecekte yapılacak demiryolu ulaşım sistemlerinin aktarım işlevini üzerine alacaktır. Marmaray Projesi’nin, mevcut ve yapılması planlanan; Yenikapı-Taksim Şişli-4.Levent-Ayazağa metrosu ile Yenikapı-Yenibosna-Atatürk Havalimanı, Kadıköy-Kartal, Esenler-Mahmutbey ve Üsküdar Ümraniye-Dudullu hafif raylı sistemlerle entegrasyonu planlanmaktadır.
İyileştirilmiş ve yeni demiryolu sisteminin tamamı, yaklaşık 76 km uzunluğunda olacaktır. Ana yapılar ve sistemler, batırma tüp tünel, delme tüneller, aç-kapa tüneller, hemzemin yapılar 3 yeni yeraltı istasyonu, 37 yerüstü istasyonu (yenileme ve iyileştirme), işletim kontrol merkezi, sahalar, atölyeler, bakım tesisleri, yerüstüne inşa edilecek yeni bir üçüncü hat dahil olmak üzere, mevcut hatların iyileştirilmesi, tamamen yeni elektrikli mekanik sistemler ve temin edilecek olan modern demiryolu araçlarını kapsayacak olan 4 bölümden oluşacaktır.
Yeni yatırımların demiryolu sistemine kaydırılması durumunda demiryolu sisteminde oluşan kayıplar minimize edilebilecektir. Öte yandan yapılacak her km demiryolu hattıyla ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır. Demiryollarının raya bağlı olması ve iklim koşullarından karayoluna göre daha az etkilenmesi, sistemin güven, konfor ve rahatlığını arttırmaktadır. Marmaray Projesi, toplu taşımacılıkta çağdaş bir ulaşım imkanı ile aynı zamanda enerji bakımından da ülke kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlayacaktır. Özellikle dışarıdan aldığımız petrolün %80’inin karayolunda kullanıldığı düşünüldüğünde bu projenin katkısı daha iyi görülebilir.
Kadriye GÜNEY
Ulaştırma ve Lojistik Yüksekokulu 4. Sınıf Öğrencisi