Bilgi teknolojilerindeki baş döndürücü gelişmeler, bu gelişmelerden etkilenen her sektörde, iş yapış şekillerinin değişmesi, yeni iş modellerinin gelişmesi, süreçlerin daha etkin yönetimi, verimlilik ve kalite artışı gibi sonuçlar doğurmaktadır. Lojistik sektöründe de benzer bir etkilenme söz konusudur.
Lojistik ve taşımacılık sektöründeki kuruluşlar giderek artan iş hacmi, gelişen uluslararası ticaret, hızla şekil değiştiren ve artan müşteri istekleri ile rekabet ve maliyet baskısı nedenleriyle günümüzde esnek, çevik ve yüksek verimlilikte çalışan bir organizasyon ile kaliteli hizmet üretmek zorundadırlar.
Lojistik ve taşımacılık sektöründeki kuruluşlar bu amaca ulaşabilmek için pek çok alanda bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanmak, bu teknolojileri kullanan çözümleri iş süreçlerini yönetmede etkin bir şekilde kullanmak zorunluluğu ile karşı karşıyadırlar.
Merkezi sistemler kuruluşların tüm noktalardaki faaliyetleri izleyebilmesine, süreçleri bir bütün olarak yönetebilmelerine olanak sağlamaktadır. Tedarikçiler, müşteriler, depolar ve ofisler artık tek bir sistemin parçaları olarak bir araya getirilebilmektedir.
İnternet, her sektörde olduğu gibi lojistik sektöründe de çok önemli değişikliklere yol açmıştır. Geniş bantlı internet erişiminin ADSL teknolojileri sayesinde ucuz ve yaygın olarak sağlanması, her noktaya erişimin çok kolay bir hale gelmesini sağlamaktadır. ADSL erişiminin sağlandığı her nokta merkezi sistemin ve ofisin bir parçası haline gelebilmekte, bu da lojistik sektöründe iş süreçlerinde değişikliklere yol açmaktadır.
Web teknolojileri, bilgiye erişim, bilginin paylaşımı ve iş modelleri konularında çarpıcı değişikliklere yol açmıştır. Lojistik sektöründe de, uzaktan erişim, iş süreçlerinin dışarıya açılması, izleme, bilgi verme gibi alanlarda kullanılmaya başlanmasıyla, yüksek katma değer yarattığı görülmektedir. Elektronik ticaretin yaygınlaşması lojistik şirketlerine yeni iş fırsatları yaratmış bulunmaktadır.
Uydu, GSM ve GPS teknolojilerindeki gelişmeler, daha küçük boyutlu ancak daha işlevsel donanımların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Maliyetlerin düşmesi, araç takibi ve filo yönetim sistemlerinin giderek yaygınlaşması sonucunu doğurmaktadır. Şu anda araç izlemede kullanılan bu teknolojiler yakın zamanda konteynerlerin izlenmesinde de yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanacaktır.
Lojistiğin en önemli konularından biri olan gerçek zamanlı izleme artık sıradan bir iş şekline dönüşmektedir. Sayısal haritalardaki gelişmeler ile bu izleme artık harita üzerinde yapılabilmektedir. Ülkemizde düzensiz şehirleşme ve yasal kısıtlar sayısal haritaların gelişmesinin önünde engel oluşturmaktadır.
Veri Toplama teknolojileri artık neredeyse günlük hayatın her aşamasında kullanılmaktadır. Kablosuz iletişim ve OT/NT teknolojilerinin birlikte kullanıldığı gelişmiş işlevler ile donanmış sistemlerle, mal kabulü, yerleştirme, toplama, yükleme, dağıtım, satış, araçta muhasebe ve izleme gibi lojistik iş süreçleri içindeki pek çok işlev hatasız, hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
En yaygın kullanılan OT/VT teknolojisi olan barkod artık olgunluk dönemini tamamlamış olup, günümüzdeki yoğun ve hızlı veri toplama gereksinimini karşılayamaz durumdadır. Bir süredir personel devam kontrol, ücret ödeme ve benzeri alanlarda kullanılmakta olan Radyo Frekanslı Tanıma teknolojisi yakın gelecekte hayatın her alanına girecektir.
Farklı kuruluşların bilgi sistemleri arasında, karşıdaki kuruluşun gereksinim duyduğu verilerin kullanıcı müdahalesine gerek kalmaksızın değiş tokuş edilmesi olan Elektronik Veri Değişimi bu aşamada çok büyük verimlilik artışı sağlamaktadır.
Yazılım ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler bugün EDI projelerinin çok daha kolay bir şekilde hayata geçirilmesini sağlamaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından uzun yıllar önce geliştirilmiş olan UN-EDIFACT Standartları anında, XML Teknolojisinin basitliği ve kolay uygulanabilirliği, internetin iletişimde sağladığı kolaylık ile birleşince EDI projelerinin hızla yaygınlaşmasının yolu açılmaktadır.
Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi alanındaki beklentilerin artması iş süreçlerinin bir bütün olarak yönetilmesini zorunlu kılmaktadır. Lojistik ve tedarik zinciri yönetiminde, tüketici ile ürünü tüketiciye sunan kuruluş onun tedarikçisi, tedarikçinin tedarikçisi arasındaki her türlü mal ve hizmet akışını esnek bir şekilde yönetmeye olarak veren; internet, EDI ve OT/VT teknolojilerini kullanan; güçlü bir veri tabanı yönetim sistemi üzerinde çalışan; lojistik iş süreçlerinin entegre, etkin, verimli, hatasız bir şekilde icra edilmesini sağlayan ve her türlü teknolojinin entegrasyonuna bir ara yüz oluşturan temel unsur, kurumsal kaynak planlaması yazılımı olarak adlandırdığımız uygulama yazılımıdır.
Bir lojistik şirketinin, giderek daha karmaşık bir biçime dönüşen lojistik iş süreçleri ortamında, müşterilerinin lojistik hizmet beklentilerini, garanti edilen servis seviyesi içinde kalarak, en yüksek hız ve en düşün hata ve maliyetle karşılaması; kaliteyi ve kalitenin sürekliliğini sağlaması; taleplerdeki değişime doğru ve hızlı yanıtlar verebilmesi, ancak tüm iş süreçlerini, bu süreçler içinde yer alan tüm tarafları da kapsayacak bir biçimde yönetmeye olanak veren bir kurumsal kaynak planlaması yazılımına sahip olmasıyla mümkün olabilir.
Erdal Kılıç
Soft Bilgi İşlem Genel Müdürü