Türkçesi radyo frekans tanımlama sistemi olan RFID günümüzde birçok sektörde kullanılmaktadır. Ancak en çok kullanılan sektör ise perakende sektörü olarak göze çarpmaktadır. RFID sistemini oluşturan bazı etmenler bulunmaktadır. Bunlar;
- RFID yazılımları
- Barkod
- Anten
- Reader
- Yazıcı
- Okuyucu
- El terminali
- Çip
Bu etmenler RFID sisteminin kurulumu için temel oluşturup bazılarında değişiklik yapılabilmektedir. En basit haliyle RFID sistemi bir etiket ve bir okuyucudan oluşmaktadır. Bu kullanılan etiketler sadece bilgiyi hafızasına almanın yanı sıra, o bilgiyi saklamak ve gönderme işlemlerini de gerçekleştirmektedir. Bu bakımdan tedarik zinciri yönetimine büyük oranda katkı sağlayıp bilgi akış sürecini hızlandırmaktadır. RFID’ de kullanılan etiketleri üç sınıfta görebilmekteyiz. Bunlar: yarı pasif, pasif ve aktif olarak sınıflandırılmaktadır. Bu etiketlerin sınıflamaları frekans aralıkları bakımından önemlilik arz etmektedir. Bu frekans aralıklarının yanı sıra bilginin geri dönüş hızı bakımından da etkilidir.
Frekans aralıkları bakımından incelemek gerekirse; düşük frekans, yüksek frekans, ultra yüksek frekans ve süper yüksek frekans olarak açıklanabilmektedir. Frekans aralıkları aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
Ultra yüksek frekans 860-960 MHz Süper yüksek frekans 5.8 GHz RFID kullanımına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler hem uluslararası alanda kabul görmüş hem de ülkelerin kendi çıkarmış olduğu düzenlemelerden oluşmaktadır. “Her ülke kendi radyo spekturumunun kullanımını düzenlemektedir. Avrupa’daki spektrum kullanımını düzenleyen Avrupa Posta ve Telekomünikasyon Birliği (European Conference of Postal and Telecomunications Administrations – CEPT). UHF RFID için Eylül 2004‘ te oy birliği ile yeni bir Avrupa Standardına karar vermiştir. Bu standart (ETSI EN 302 208 ) ETSI’ den sağlanabilir. Bu standart RFID’nin 865- 868 MHz frekans bandında LBT protokolü ile 2 Watt’a varan güç seviyeleri ile kullanılmasını ön görmektedir. Bu standart pek çok Avrupa ülkesinde kabul edilmiş ve yerel düzenlemelere yer verilmiştir
Türkiye’ de ise, 06.03.2004 tarihli ve 25394 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Kısa Mesafe Erişimli Telsiz Cihazlarının (KET) Kurma ve Kullanma Esasları Hakkındaki Yönetmelik” uyarınca, RFID sistemleri 865.6 – 867.6 MHz frekans bandında maksimum 500mW (0.5W) güç seviyesi ile uygulanabilmesi onaylanmıştır. Daha sonra 16 Mart 2007 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan yeni KET yönetmeliği ile 865.6-867.6 MHz bandı arasında kullanım gücü 2 Watt olarak yenilenmiş ve Avrupa standartlarına çekilmiştir.”
RFID günümüzde sadece bir bilişim sisteminden ibaret değildir. RFID bir süreç yönetimidir. Bunu şu şekilde açıklamak gerekirse; bir ürünün hammadde aşamasındayken o ürünün yarı mamul olması ve yarı mamulden nihai ürün haline geliş sürecinin kontrolünü sağlayan bir yapıyı oluşturmaktadır. Bu kapsamda yan ürün takibi, üretim takibi ve üretim hattının otomasyon sistemini oluşturan bir sistemdir.
Günümüzde bazı firmaların kullandığı sistem, RFID sisteminin temeli olan RF cihazları ( RF el terminali ) ve bir ara yazılımla sağlamaktadır. Bunu bazı firmalar RFID sistemine geçiş amaçlı kullanırken, bazı firmalar da sistemin kendisini oluşturmaktadır. Bunun da yapımı RFID sisteminde kullanılan çip teknolojisinin yerine barkod olarak kullanılmasını içermektedir. Burada RFID den farkı ise; RFID’ de belli bir hızda işler yürümekteyken bu sistemde zaman zaman kişilerin takibini de gerektirmektedir.
RFID sisteminin normal sistemlerden avantajını beş temel maddeyle açıklamak gerekirse;
- Firmalar elemandan tasarruf sağlayacak ve bu sayede kişilerin kontrollerine gereksinim olmayacaktır.
- Depoda sayımlarda hata olasılığı sıfıra inecektir.
- Kontrol haricinde dışarıya malzeme çıkışı söz konusu olmayacaktır.
- Mevcut işleyişin daha hızlı ve verimli çalışması sağlanacaktır.
- Barkod için kullanılan kağıtlardan tasarruf sağlanacaktır, barkod yazıcısı ve bu işlem için çalıştırılan personelden tasarruf sağlanacaktır. Bu faktörler göz önüne alındığında firmaların sistemlerinin işleyişinin hızının artışı için RFID sistemi gerekmektedir.
NEDEN LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE RFID SİSTEMİNİ TERCİH EDİLMELİDİR?
Gerek lojistik hizmetini direkt olarak veren firmalar gerekse lojistik departmanlarına sahip firmaların, RFID sisteminin kullanma sebeplerine bakacak olursak. Hizmet sektöründeki firmalar için, ürettiği ürünün anında tüketilmesinden dolayı üretilecek ürünün takibini sağlamak zor olabilmektedir. Hizmet sektöründen örnek olarak perakende sektörünü verebiliriz. Takibi zor olabilecek ürünleri göz önüne alacak olursak, RFID sistemi bu bakımdan firmalara büyük kolaylık sağlayacaktır.
Aynı zamanda RFID’nin tedarik zinciri yönetimine ve genel sürecinin akışının verimliliği arttıracağından, sistemi kullanan firmalara büyük avantaj sağlayacağı gözlemlenebilmektedir. Bir başka etmense burada kullanılacak otomasyon sistemi hususudur. Firmalar mevcut işleyişlerini sağlamak için bir otomasyon sistemine bağlı olarak çalışmaktadır. Ancak zaman ve rekabet koşullarında bilgi akışının hızı oldukça önemli olduğundan sistem değişiklikleri yaşanmaktadır.
Ancak bu RFID sistemi sayesinde minimum miktara inmektedir. Bu durumda işletmeye maliyet yönünden çok büyük avantaj sağlamaktadır. RFID sisteminde sadece bir seferlik yatırım maliyeti yapılmakta ve bundan sonra sadece TAG alımı yapılmaktadır. Ancak diğer sistemlerde sürekli “update” uygulaması yapılmaktadır. Sadece bu faktörler bile göz önüne alındığında lojistik sektörü için büyük önem arz ettiğini görebilmekteyiz.
Mert Şenocak