İstanbul’un Ulaştırma ve Daire Başkanı Adil Karaismailoğlu ile İstanbul’da ulaşım ve yeni ulaşım projeleri hakkında bir röportaj gerçekleştirdik.
Görev ve yetki alanlarınız nelerdir?
İstanbul’da yol, köprü, kavşak ve ulaşımla ilgili aklınıza gelebilecek her şeyin kararı buradan çıkıyor. Raylı sistemler, karayolları, deniz yolundaki bütün hareketler ve ulaşımla ilgili İstanbul’daki tüm projeleri biz düzenliyor ve yapıyoruz. Ayrıca toplu taşımayı da tamamen biz düzenliyoruz. Minibüs, taksi, dolmuş ve otobüslerin bütün stratejik kararlarını biz veriyoruz. Ulaşım ana planı da bizim görevimizdir. Ulaşım ana planı yapıldı sürekli güncelleniyor, biz de ona bağlı kalarak projelerimizi gerçekleştiriyoruz. Ulaşım Daire Başkanlığı altında dört tane müdürlük vardır. Ulaşım Planlama Müdürlüğü ulaşım ana planını yapıyor. Beş, on, yirmi ve elli yıllık ulaşım stratejileri belirliyor ve onun alt başlıklarını oluşturuyor. Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü biraz daha güncel olarak trafik sirkülasyonuna dair projeler yapıyor. Ukome dediğimiz Ulaştırma Koordinasyon Merkezi’nin yönetimi altında bütün bu senaryoların proje kararları alınıyor. Ukome’de İstanbul’da ulaşım ile ilgili; Karayolları ve Deniz İşletmeleri, Kıyı Emniyeti, Emniyet Müdürlüğü ve Valilik gibi 23 adet devlet kurumu bulunuyor. Bu kurumlar projeleri değerlendiriyor, karara bağlıyor ve daha sonra uygulamaya konuluyor. Bunların dışında bize bağlı olarak çalışan, bütün yol, çizgi, levha ve sinyalizasyonun uygulamalarını yapan Trafik Müdürlüğü ve İstanbul’da trafiğin anlık durumunu izleyip, vatandaşlara yönlendirme ve bilgilendirme yapan Trafik Kontrol Merkezi vardır. Trafik Kontrol Merkezi, kaza ya da yolun kapalı olması durumlarında , akıllı telefon uygulaması İBB Trafik gibi seçeneklerle, insanlara alternatif güzergâhlar sunuyor. Bu durum trafiğin rahatlamasına yardımcı oluyor, insanlar yoğun olan yerleri tercih etmeyerek trafiğin dağılmasını sağlıyorlar. Bunların yanında bir de Topkapı’da ilkokul öğrencilerine uygulamalı trafik eğitimi verdiğimiz bir Trafik Eğitim Parkımız bulunmaktadır. Toplu Ulaşım Müdürlüğü ise minibüs, taksi ve okul servislerinin fiyatlandırma, ruhsat düzenleme ve güzergâh belirlenmesini üstleniyor. İstanbul Ulaştırma Dairesi’ne bağlı bu dört müdürlüğün de görevleri ağır ve sorumluluk istiyor. Yoldan geçen herkesin bizimle işi oluyor ve herkes mutlaka yoldan geçiyor. Bu durum Beyaz Masa ve Halkla İlişkilerimizi de çok önemli kılıyor. Gelen talep ve şikâyetleri değerlendirip, vatandaşın emniyetine de dikkat ederek hizmet vermeye çalışıyoruz.
Şuanda yapılan projeler nelerdir?
Şuanda yapılan projelerin en önemli kısmını raylı sistemler oluşturuyor. Her yere metro, her yerde metro diyoruz. İstanbul’da çalışan 150 km’lik metro hattımız vardır. 150 km’lik hattın da inşaatı devam ediyor. Bunların dışında şuanda ihaleleri yapılmakta olan bazı hatlarla beraber, 2019’daki hedefimiz metro hattını 419 km’ye tamamlamaktır. Bu hedefe ulaştığımızda İstanbul’un ulaşım altyapısının alt omurgasını oluşturmuş olacağız. Tüm bunlardan sonra vatandaşı, özel araç kullanımına özendirmeden, toplu ulaşıma yönlendirerek, araç trafiğinde bir rahatlama yaşanacağını düşünüyoruz. En yakın zamanda bitecek olan metro hattımız 20 km uzunluğundaki Üsküdar-Ümraniye hattıdır. Üsküdar meydandan başlıyor, Altunizade ve Ümraniye’den geçerek Çekmeköy’e kadar gidiyor. 2016 yılında projenin tamamlanıp faaliyete geçmesi hedefleniyor. Bunun dışında inşaatı şuanda devam eden 18 km uzunluğunda Mecidiyeköy – Mahmutbey hattımız bulunmaktadır. Mecidiyeköy’ün başlangıç olduğu bu metro hattını 6buçuk kmlik bir başka hat ile Kabataş’a kadar uzatmanın planlanması ve ihalesi de yapıldı. Bu projeyi de 2018 yılının başında bitirmeyi hedefliyoruz. Bunların yanı sıra şuanda devam eden iki adet tünel çalışmamız bulunmaktadır. Dolmabahçe’de biten tüneli Fulya’dan Levazım’a oradan da ikinci köprüye bağlamayı hedefliyoruz. Ayrıca Haydarpaşa Batı Kumkapı Avrasya tüneli de 2016’nın başında açılacaktır.
Gelecek projeler nelerdir?
Otogardan geçip Kirazlı’ya devam eden hattın uzatılması için ihale hazırlanıyor. Bir ay içinde ihaleye çıkarılacak başka bir proje de Ataköy ile İkitelli arasında Basın Ekspres’e paralel olarak devam eden bir hattır. Bu hat Marmaray’la İkitelli sanayi istasyonunu birleştirmiş oluyor. Başakşehir’den gelip Kirazlı’da biten metro hattının İncirli’den sahile kadar uzatılması projesinin ihalesi yapıldı ve yakında temel atma töreni yapılacaktır. Bunların yanında Yenikapı, İncirli ve Bahçelievler’den geçip Sefaköy’e gelecek olan projemizin asıl bitiş noktası Beylikdüzü-Tüyap’tır. Ancak Kanal Projesi’nden dolayı Küçükçekmece Göl’ünün olduğu yerdeki düzenleme henüz netleşmediği için bu metro hattını yalnızca Sefaköy’e kadar getirebiliyoruz. Anadolu yakasında Bostancı sahilinden başlayıp Dudullu’ya kadar devam edecek başka bir hattın ihalesi planlanmaktadır. Bütün bunlar tamamlandığında metrobüsün kaldırılıp karayoluna katılma ihtimali de vardır. Raylı sistemlerin dışında gelecekteki planların arasında Boğaz Köprüsü’nün yanından bir teleferik geçirmek yer alıyor. Eyüp’te şuanda çalışmakta olan teleferik hattının ise Haliç üzerinden geçirilip MiniaTürk’e kadar uzatılmasını da planlıyoruz.
Sizce 3. Köprü trafiği ne kadar rahatlatacaktır?
3. Köprü tamamlandığında 2. Köprüdeki ağır taşıt trafiği aktarılacağı için kısmen rahatlama olacağını düşünüyoruz. Güney tarafında yapılan Avrasya tüneline küçük araçların aktarılmasıyla da daha da rahatlama olacaktır. Ancak İstanbul’da günde 500 aracın trafiğe katıldığını göz önünde bulundurursak, köprü ve tüneller tamamen yeterli olacaktır diyemeyiz. Raylı sistemlerin tamamlanmasıyla bunu söylemek daha mümkün olacaktır. Marmaray tam verimle kullanılabiliyor mu? Marmaray, Tuzla’dan başlayıp Halkalı’ya kadar uzanması planlanan, eski banliyönün yerine geçecek bir sistemdir. Şuanda tam olarak tamamlanamadığı için verimli kullanıldığı söylenemez. Ancak boğaz geçişlerinde günde 200 bine yakın kişiyi taşıdığını düşünürsek önemli bir ihtiyacı karşıladığını söyleyebiliriz. Tamamlandığında tren geçişlerine izin verilmesi ve seferlerin 6 dakikadan 2 dakikaya düşürülmesi ile çok daha verimli ve etkili olacaktır.
İstanbul ‘da ulaşım ile ilgili genel bilgiler nelerdir?
Ulaşım verilerine göre İstanbul’da bir günde 26 milyon hareket var ve her gün 465 araç trafiğe katılıyor. Asya-Avrupa köprü geçişleri toplamda 1.3 milyondur. İstanbul’da bulunun kayıtlı 3 milyon 250 bin araçtan 2 milyon 250 bini her gün trafiğe çıkıyor. Toplam yol ağımız 30 bin km ve ortalama araç içerisinde geçirilen süre 45 dakikadır. Bu süre 10 yıl önce 53 dakika idi, belediyenin yaptığı çalışmalar ile 45 dakikaya düşürüldü. Ve hedefimiz bu süreyi daha da azaltmaktır.
Raylı sistem inşaatlarında ne gibi zorluklarla karşılaşıyorsunuz?
Şehir planlama tamamlandıktan sonra raylı sistemlere başlamış olmak tabi ki çok büyük sıkıntılara yol açıyor. Boş bir arazi ya da yeni yerleşmeye başlayan bir yerde çalışmakla eski bir şehrin altına girmek arasında oldukça fark vardır. Bunlar bize zorluklar yaşatıyor ancak çalışmaya devam ediyoruz.
Çevresel sorumluluklarla ilgili ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?
Ulaşım ve çevresel sorumluluklar ayrılamaz olduğu için biz de bunları görev olarak kabul ediyoruz. İETT’nin son dönemde satın aldığı otobüsler doğalgazlı, elektrikli niteliklere sahiptir ve otobüslerin çoğu bu sistemlere dönüştürülmüştür. Bunun yanında üniversitelerle birlikte egzoz emisyonunu azaltıcı projeler yapıyoruz.
Engelliler için ne gibi çalışmalar yapılıyor?
Tüm bu toplu taşıma projeleri asansör, rampa, kabartma yüzeyli taşlar gibi engellilere uygun projeler ile desteklenerek planlanıyor.
Diğer mega kentlerle karşılaştırdığınızda İstanbul ulaşım konusunda nasıl bir konumdadır?
Onlarda bu kadar fazla yatırım yapıldığını düşünmüyorum. Çünkü şehirlerin alt yapıları önceden tamamlanmış durumdadır. Trafik sıkışıklığı konusunda İstanbul’dan daha iyi durumda değiller ancak, raylı sistemlerinin tamamlanmış olması sayesinde bu sıkışıklıktan çok fazla etkilenmiyorlar. Alternatifleri olduğu için daha rahat oluyorlar ve biz de projelerimizle bunu amaçlıyoruz.
Üniversitelerle birlikte nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
Yıldız Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi gibi devlete üniversiteleri ile ortak çalışmalarımız bulunmaktadır. Örneğin Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencileri bir ekip oluşturarak, İSKA (İstanbul Kalkınma Ajansı)’nın da desteği ile, bir proje yapmaktayız. Akıllı ulaşım sistemlerinin yönetilmesi, ulaştırma mühendislerinin proje ve tezler üretebilmesi amacıyla, Trafik Müdürlüğü ile birlikte mini bir Trafik Kontrol Merkezi oluşturuldu. Böyle projeler yapmaktayız.
Öğrencilere tavsiyeleriniz nelerdir?
Lojistik hayatın ayrılmaz bir parçası ve gittikçe gelişen bir bilim dalıdır. Ulaşım master planları zamanla yerini lojistik master planlarına bırakıyor ve ülke olarak bu alanda gün geçtikçe gelişmekteyiz. Böyle bir alanda önünüz çok açık ancak, hedefinizi doğru çizerek idealist bir yaklaşımda bulunun ve sabırlı olun. Bu şekilde istediğiniz yere daha çabuk ulaşacağınızı düşünüyorum.