İnovasyon İş Dünyası için neden bu kadar önem taşıyor?
İnovasyon, iş dünyasında son dönemlerde “rating”i en yüksek kavramlardan birisidir. Kimi zaman da her derdin çaresi gibi görülmektedir. İş dünyasının günümüzde en belirgin özelliklerinden birisi “kıran kırana rekabet” içinde olması, rekabetle baş edemeyenlerin ise dirimlerini sürdüremedikleri, sürdüremeyecek oluşlarıdır. Rekabetle baş edilmesinin, rekabetçi yapılanmanın yolu ise fark yaratmak, farklı olmak, farklı olduğu kanısı ve farklı olma sanısını oluşturmaktır. Bu ise inovasyon (fark yaratan yaratıcılık) ile gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla, fark yaratan yaratıcılık, dirimi sürdürmenin, varlığı muhafaza etmenin, pazarda hedefleri gerçekleştirmenin aracıdır.
Başarılı bir inovasyon ve başarısız bir inovasyonu fark etmek mümkün müdür?
İnovasyon, işletmenin hedeflerini gerçekleştirmek üzere gerçekleştirdikleri “fark yaratan yaratıcı” eylemlerdir. Her “değişim”, “farklı davranış – uygulama”, inovasyon olarak nitelendirilmemelidir. Kaldı ki aynı uygulamalar, davranışlar birbirine benzeşik işletmelerde aynı sonuçları veremeyebilir. Hatta tam tersi, bir işletmede, organizasyonda başarılı olan uygulama, diğer işletmede başarısızlığa, bozguna dönüşebilir. İnovasyonun başarılı olanı ile başarısız olanını, “gözüne bakınca” tanıyıcı bir işler, mekanizma yoktur. Farklı yöntemleri deneyerek başarılı olan benzer işletmeler, organizasyonlar olduğu gibi, benzer yöntemleri (hatta tıpatıp aynı araçları) kullandığı halde başarısız olan işletmeler de bulunmaktadır.
Fark Yaratan Yaratıcılık (İnovasyon) alanında başarılı olmak için şirketlerin iş ya da yönetim modellerini değiştirmeleri gerekli mi?
İşletmeler inovasyonu hedeflemezler. İşletmeler hedeflerini gerçekleştirmek için “inovatif” davranırlar. İnovasyon, vizyonun gerçekleştirilmesinde bir yaklaşım biçimidir. İşletmelerin faaliyetlerinin değişim ve iş geliştirme bakımından değerlediğimizde iki ana davranışsal özellik taşıdıklarını görüyoruz.
Koruma ve değişim I geliştirme olarak da adlandırabileceğimiz bu iki özellik veya faaliyet, işletmelerin içinde bulunduğu sektör, pazar ve segmente göre önem ve ağırlık olarak değişiklik gösterdiği gibi; rekabet koşulları da bu durumu etkileyebilir. İşletmelerin müşterileri için ürettiği ve sunduğu geleneksel mal ve hizmetlerini üretme eylemi, hatta bu mal ve hizmetlerde küçük değişiklikler koruma, var olanı sürdürme anlamına gelir ve işletme faaliyetlerinde (teknoloji ağırlıklı şirketler dışında) büyük önem ve ağırlık taşır. Geleneksel işletmelerde faaliyet ağırlığı olarak, % 90 – 95 oranlarında ağırlığa sahiptir. Öte yandan teknolojik şirketler, rekabet içinde bulunan sektörler fark yaratmak, değişimi gerçekleştirmek için geliştirme yapmak, değişimi gerçekleştirmek zorundadırlar. Fark yaratan yaratıcılık, üründe, süreçlerde, pazarlamada veya organizasyonda gerçekleştirilir.
Hava Yolu ve Yer Hizmetlerinde bu yenilikler nasıl olmaktadır? TAV Havalimanları Holding’in yaptıkları nelerdir?
Havacılık sektörü, regüle edilen bir sektör olup, uygulamaları iş yaşamında -belki de – en çok standartlaştırılan alanlardan birisidir. Güvenlik kontrolleri, terminal, apron hizmetleri, ulusal ve uluslararası mevzuatta sıkı düzenlemelere bağlıdır. Böylesine standartlaştırılan, sıkı kurallara tabi bir alanda bile çok sayıda değişiklik sağlamak olasıdır. Bir önceki soruda verilen, süreçlerde yapılacak değişiklik, ilişkisel bazda yaratılan fark, yeni ürün ve hizmetlerin devreye alınması mümkün kılmaktadır. TAV Havalimanları Holding, Atatürk Havalimanı İşletmeciliği ile sektörde çok sayıda değişik ürün ve farklı uygulamayı devreye almıştır. TAV, davranışsal ve ilişki tabanlı bu yanı ön planda tutmaya gayret etmektedir. Farkı çalışanlarımız yaratacağından, TAV Havalimanları Holding yönetimi çalışanlarını, paydaşları içinde farklı bir kategoride değerlendirmektedir. Motive edilmiş çalışan, müşterimize en iyi hizmeti verir, müşterimiz de çalışanlarımız ve diğer tüm paydaşlarımızın beklentilerini karşılar.
Sizce inovasyon tüm şirketlerin uygulaması için gerçekten de kolay bir yöntem midir? Ne tür zorluklar yaratır?
Fark yaratan yaratıcılık için hazır olmak, istekli olmak, yetkin olmak gibi özellikler gerekir. Mevcut konforunu terk etmek istemeyen, değişimi, farkı yaratamaz. Fark yaratmak üzere yola çıkan risk alır. Öte yandan değişimin ivmesinin böylesine hızlı ve köklü olduğu, yaşamın bütün alanını kapsadığı günümüzde, değişmemek, bana göre, daha büyük bir riski göze almadır; konforun tümüyle yitirilmesine yol açar.
İnovatif olmak şirketlere hem ulusal hem de küresel pazarda neler kazandırıyor?
Fark yaratan yaratıcılık, fanatik müşteri, saygınlık ve pazar payı kazandırır. Tüm davranışını müşterinin sesine göre ayarlamayan işletmenin başarılı olma şansı yoktur. Müşterinin sesini dinleyen, onun taleplerini karşılayan işletme, sadece müşterisinin değil, tüm paydaşlarının, kamuoyunun, hatta rakiplerinin de “hayranlığını” kazanacaktır.
İnovasyon konusunda düşülebilecek hatalar nelerdir?
İnovasyon “bizatihi” amaç değildir. Bu nedenle inovasyon yapmak için hareket edilmez. Ticari bir işletmede inovasyonun kaynağı müşterinin sesidir. En geniş yaklaşımla, son tahlilde müşterinin sesini dinlemeyen, onun yararına olmayan tüm “inovatif” çalışmalar, kaynak, zaman kaybıdır. Bugün ve gelecekte nihai amaca ulaşmayı sağlayıcı değişimler, iyileştirmeler, fark yaratan yaratıcılıklar, işletmecilik açısından uygundur. Diğer yandan iyiyi, güzeli elde etmek için yapılan ancak sonuç alınamayan çalışmalar, üretim ve hizmet sürecinde, fire ve kayıp gibi algılanabilir. Eğer sonuç vermeyen bu tür çalışmalar başarılı olmayan bir yol yöntem olarak dikkate alınabilir ise, hatta aşkın bir değerleme ile “başarısızlığa” giden olası yolları tüketip, başarılı olmanın olasılığını artırıyorsa, faydalı olarak değerlendirilebilir.
Şeref EREN
TAV Havalimanları Holding Danışmanı
Röportaj
Engin Kuraloğlu