Her zamandan daha eşitlikçi, daha yaşanabilir bir dünya tasavvuru söylem olmaktan çıkıp eyleme dönüşmek zorundadır. Dünyanın insanoğluna sunduğu imkanların sınırlı ve tanımlı olduğu ön kabulünden hareketle; ekonomik, sosyal ve kültürel değişim eğilimlerini ıskalamadan; her imkanı her birey için erişilebilir ve ulaşılabilir kılma, ulaşım alanında yapılacak yatırımları öncelikli hale getirmektedir. Bilindiği üzere Türkiye’nin son yıllarda atılım yaptığı alanlardan birisi ulaştırma sektörüdür. Ekonomide temel iki altyapı unsuru olan ulaştırma ve haberleşme konularında gerçekten önemli değişimler yaşanıyor. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra unutulan demiryollarına yeniden yatırım yapılması, demiryolu yük taşımacılığı, hızlı tren ve Marmaray projeleri ile bu alana yeni bir vizyon kazandırılması mümkün oldu. Denizcilikte yeni limanlar, gemi inşa sanayisinde dünya sıralamalarına girilmesi, katma değeri ve teknolojisi yüksek gemiler inşa edilmesi, deniz taşımacılığı ve balıkçılıkta ciddi kapasite artışları bu dönemde gerçekleşti.
Karayollarında Cumhuriyet tarihi ile mukayese edilen bölünmüş yol yatırımları, çok sayıda otoyol projeleri, tüneller tamamlandı.
Havayollarında özellikle THY’nin büyük hamleleri ile dünya çapında uçuş emniyeti ve kalitesi elde edildi. Verimlilik artışları fiyatları daha rekabetçi hale getirdi. Son yıllarda uçağa binen vatandaşlarımızın yaklaşık yüzde 80’i uçağa ilk kez binenlerden oluştu.
“Hedef 2023” sloganıyla düzenlenen “10. Ulaştırma Şurası” sonunda alınan kararlar; ülkemiz için aydınlık bir penceredir.
O pencereden, ülkemizin ulaşım alanındaki kabiliyetinin, imkanlarının; pergelin hareketli ucunun hangi coğrafi ve ekonomik haritada iz bıraktığının stratejik anlamda fotoğrafını çekildi.
Tabi ki eksikler vardı; daha iyisi her zaman mümkün …
Ne var ki 10. Ulaştırma Şurası içeriği, kurgusu ve vizyonu itibariyle Türkiye’ye yakışan bir etkinlikti. 10. Ulaştırma Şurası, Türkiye’nin enerji alanında olduğu gibi ulaştırma alanında da bölgesinde lider ülke konumunu oluşturduğunu net bir şekilde gösterdi. Çünkü bütün yollar Türkiye’ye çıkıyor.
Ulaştırma Zirvesinde alınan 100 Karar
Ulaştırma Bakanlığınca, “Hedef 2023” sloganıyla düzenlenen “10. Ulaştırma Şurası” sonunda, ulaştırma sektörüne ilişkin yaklaşık 100 karar alındı. 10. Ulaştırma Şurası kapsamındaki panellerden çıkan öneriler ile çalıştay önerilerinin bütünleştirilerek, her sektörün en önemli 20 projesinin seçildiğini, önemli projelerin de tekrar değerlendirilerek, Cumhuriyet’in 100. yılına armağan edilen 100 kritik proje belirlendi. Buna göre, deniz yolları, kara yolları, hava yolları, demir yolları sektörlerine ilişkin alınan kararlar şöyle:
KARAYOLU SEKTÖRÜ
- Bölünmüş yolların 32 bin kilometreye çıkarılması.
- Kuzey-güney kara yolu koridorlarının iyileştirilmesi.
- Yerleşim merkezlerine çevre yolu yapılması.
- Kuzey Marmara Otoyolu, Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu, Ankara-Delice Otoyolu, Ankara-İzmir Otoyolu, Sivrihisar-Bursa Otoyolu, Afyon-Antalya Otoyolu, Ankara-Niğde Otoyolu, Şanlıurfa-Habur Otoyolu, Aydın-Denizli-Antalya Otoyolu, İstanbul-Ankara-Kafkasya ve İran Otoyolu, Şanlıurfa-Diyarbakır Otoyolunun yapılması.
- Kar siperleri-çığ tünelleri ve ses panelleri, kara yolu boyunca acil yardım istasyonları , kara yolu ağının bitümlü sıcak karışım kaplama yapılması.
- Karayolu Akademisi kurulması.
- Tüm liman ve OSB’lerin bölünmüş yollarla bağlantılarının oluşturulması .
- Rize-Mardin Otoyolunun inşa edilmesi.
- Türk Otomotiv Kurumu’nun kurulması.
DENİZYOLU SEKTÖRÜ
- Liman ve deniz tesislerinin ulusal ulaşım ve trans Avrupa ağlarına entegre edilmesi.
- Yeni liman projeleri ile transit ülke konumuna gelinmesi.
- Elleçleme kapasitesinin 2023 yılına kadar 32 milyon TEU, 500 milyon ton kuru yük, 350 milyon ton sıvı yük ve 15 milyon yolcuya ulaştırılması.
- Yurt içi taşımacılıkta deniz yolu payının yüzde 15’e (Ton/km) ve konteynerleşme oranının yüzde 15’e (TEU) yükseltilmesi.
- Gemi inşa sanayinde 10 milyar dolar inşa geliri ve yeni istihdam alanlarının oluşturulması.
- Gemi teslim kapasitesinde 0.8 milyon DWT’dan 4 milyon DWT’a veya yıllık 300 adet gemi teslim sayısına ulaşılması.
- Katma değeri yüksek, ileri teknolojili gemiler inşa edilmesi.
- Marmara Denizi’nde kuzey-güney, doğu-batı ulaşımları için modern, fonksiyonel ve intermodal taşımacılığa uygun 2 veya 3 katlı araç yükleme boşaltma imkanları olan Ro-Ro terminalleri inşa edilmesi.
- Kısa mesafe deniz taşımacılığına yönelik, Karadeniz ve Akdeniz limanlarına sefer yapan Ro-Ro, Ro-Pax filosu kapasitesinin artırılarak hatların çeşitlendirilmesi. Doğu Akdeniz’de VLCC ve ULCC kapasitesinde yeni gemi inşa ve bakım onarım hizmeti verecek tersanelerin kurulması.
- Tersanelerin yoğunlaştığı yerlerde organize yan sanayi bölgelerinin oluşturulması.
- 200 adet balıkçı barınağının 55’inin kademeli olarak yat limanına dönüştürülmesi ya da ortak kullanım modeli oluşturulması.
- Deniz ticaret filosunun modernize hale getirilmesi, dünyanın en büyük 10 limanından en az birinin inşa edilmesi.
- Ulusal Test ve Akreditasyon Merkezi kurma.
- Denizcilik ekonomisinde Ar-Ge payını ulusal hedefe paralel yüzde 2 seviyesine çıkarma.
- Türkiye’nin kıyılarını dünyanın en temiz kıyıları arasına taşıyacak etkin bir çevre yönetim sisteminin kurulması.
- Birbirine yakın iskelelerin ihtisas limanlarına dönüştürülmesi, evrensel hukuk ve AB normlarıyla tam uyumlu denizcilik mevzuatının sürdürülmesi.
- Deniz ulaşımına ilaveten iç su yollarının etkin kılınması.
- Gemi inşa sanayisinde yüzde 80 yerli katkı payını yakalamak.
DEMİRYOLU SEKTÖRÜ
- Mevcut hatların yenilenmesi, tüm hatların sinyalli, elektrifikasyonlu hale getirilmesi.
- Yapımları devam eden 2 bin 622 kilometre yüksek hızlı tren ağının 2012 yılına kadar tamamlanması.
- 2023 yılına kadar 6 bin 792 kilometre yeni yüksek hızlı tren ağının inşa edilmesi.
- 2023 yılına kadar 4 bin 707 kilometre konvansiyonel yeni hat inşa edilmesi.
- BAŞKENTRAY Projesi’nin inşa edilmesi.
- EGERAY Projesi’nin tamamlanması, demir yolu araç filosunun yenilenmesi.
- Teknolojinin geliştirilerek trenlerin tek makinistle çalıştırılması.
- Tüm liman ve organize sanayi bölgelerine irtibat hatları ile entegre edilmesi.
- Demir Yolu Araştırma Enstitüsü’nün kurulması .
- Demir yolu payının yolcuda yüzde 10, yükte yüzde 20 artırılması.
- Hatlardaki kurp ve eğimlerin AB ölçütlerine uyumlaştırılması.
- Hemzemin geçitlerin iyileştirilmesi ve kademeli bir şekilde ortadan kaldırılması.
- Hatlardaki dingil yükünün en az 22,5 tona çıkarılması.
- 2023-2035 arasında 2960 kilometre yüksek hızlı tren hattı, 956 kilometre konvansiyonel hat yapılması.
- Batum-Trabzon-Erzincan hattının inşa edilmesi.
- Kavak-Kırıkkale hattının inşa edilmesi.
HAVACILIK SEKTÖRÜ
- İstanbul’da 60 milyon yolcu kapasiteli bir havaalanı ile Türkiye’de 30 milyon kapasiteli 2, 15 milyon kapasiteli 3 havaalanı yapılması.
- Uçak-dolmuş-taksi işletmelerinin kurulması ve yaygınlaştırılması.
- Deniz, göl gibi yerlere yakın olan turizm yerleşim merkezlerine hitap edecek deniz hava araçlarının kullanılarak, bu alanda gelişimin sağlanması.
- Döner kanat hava aracı taşımacılığı sisteminin kurulup desteklenmesi.
- Türkiye’nin uluslararası uydu projelerinde yer alması için gerekli çalışmalar yapılması.
- ILS kategori 1, 2 ve 3 hassasiyetinde yerde tesis edilen pozisyon doğrulama sistemlerinin (GBAS)
yaygınlaşması. - Hava kargo taşımacılığına uygun olan havaalanlarının “serbest bölge” ilan edilmesi.
- Hava aracı veya parçasının sertifikasyonunun Türkiye tarafından sağlanabilir hale getirilmesi.
- Milli ATM teknoloji alt yapısının geliştirilmesi ve bu kapsamda dışa bağımlılığın azaltılması.
- Yerli imalat olarak en az 2 tip uluslararası bilinirliği olan tek-çift motor pervaneli ve çift motorlu hafif jet uçağı üretiminin gerçekleştirmesi.
- Türk sivil hava taşımacılığı filo yapısının 2023 yılında 100 geniş gövde, 450 dar gövde ve 200 bölgesel uçak olacak şekilde 750 uçaklık bir yapıya ulaşması.
- Türkiye’nin kendi uydusunu uzaya yerleştirecek teknolojiye sahip olması , yeni nesil motorların geliştirilmesi çalışmalarına katılınması.
- Havacılık Endüstri İhtisas OSB’lerin kurulması, insansız hava araçlarının , hava sahasının kullanımının sivil havacılık sistemine entegre edilmesi.
- EUROCONTROL’ ün eğitim merkezinin Türkiye’de açılmasının sağlanması.
- SHGM ve DHMİ Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması.
- Hava Ulaştırma Araştırma Enstitüsü’nün kurulması.
- Yaylaların turbo-prob uçuşlarına imkan veren havaalanları ile entegre edilmesi.
Aydan ARDA