Son yıllarda gerek ülkemizde gerekse dünyada meydana gelen başta deprem olmak üzere sel, heyelan, büyük yangınlar gibi afetlerin ekonomik, sosyal, kültürel ve psikolojik açıdan yol açtığı olumsuz sonuçlar giderek artmaktadır. Bu durum afet yönetim faaliyetlerindeki süreçlerin etkin, planlı ve koordineli bir şekilde yerine getirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bakımdan afet yönetiminde lojistik süreçler önem kazanmıştır. Afet yönetimi lojistik süreçleri; afet öncesi hazırlık, anında müdahale ve iyileştirme aşamalarından oluşmaktır. Afet yönetiminde lojistik süreçleri oluşturan bu aşamalar afetzedeler için gerekli olan tıbbi malzemenin, ekipmanların, yiyecek, giyecek, barınak, su, battaniye vb. gibi ürünlerin lojistiğin doğruları olarak da bilinen doğru zamanda, doğru yerde, doğru miktarda, doğru şartlarda, doğru maliyetle, doğru kişilere ulaştırılmasında etkili bir role sahiptir.
“Lojistik olmadan afet ve acil durumlara etkin müdahale edilemez”
Afet acil durum lojistiği; insanları, kaynakları, yetenek ve bilgiyi afetlerden etkilenmiş afetzedelere yardım etmek için etkin bir şekilde mobilize edebilen süreçler ve sistemlerden oluşur.
Lojistik planlama afetzedelerin sayılarına ve temel ihtiyaçlarına göre yapılmaktadır. İhtiyaç anında yiyecek, içme suyu, buz, ilaç ve tıbbi malzeme, bebek maması ve bezleri, kuru buz, muşamba ve plastik örtüler, temizlik malzemesi ve ihtiyaca göre diğer malzemelerin ihtiyaç süresi göz önünde bulundurularak ne miktarlarda dağıtılacağı belirlenerek halka duyurulması gerekmektedir.
Afet Lojistiğinde “UTİKAD-AKUT” İşbirliği Yapacak
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD), 2013 yılı Genel Kurulu, 26 Kasım 2013 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
Afet lojistik merkezlerine ihtiyaç var!
Van depremi, bir kez daha afet lojistik merkezlerine olan ihtiyacı gündeme getirdi. Türkiye yardım için tek yürek oldu ancak bölgeye ulaşım için lojistik merkezlerine olan ihtiyaç acı bir şekilde ortada. Afet ve acil durumlarda olay yerindeki müdahale çalışmalarına lojistik destek verilebilmesi için de ekiplerin Olay Komuta Sistemi’ne (OKS) göre organize olmuş olması gerekir. OKS: Komuta, Operasyon, Planlama, Lojistik ve Finans servislerinden oluşur. Lojistik olmadan afet ve acil durumlara etkin bir şekilde müdahale edilemez. Afet lojistiğinin sağlıklı işlemesi için afet öncesi, afet acil yardım planları yapılırken lojistik konusu da önemle dikkate alınmalıdır. Afet lojistiğindeki haberleşmesi bağış yönetimi, geçici iskan ve benzeri hizmet gruplarının her biri tek tek tüm ilgili kurumların bir araya getirilmesi ile oluşturulmalıdır. Oluşturulan lojistik hizmet gruplarının her biri afet anında ortaya çıkacak olan etki ve ihtiyaçları yerine getirebilmek için kendi operasyonel planlarını yapar. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın yapacağı Türkiye’nin Stratejik Afet Acil Yardım Planından ilçe belediyelerinin yapacağı Operasyonel Afet Acil Yardım Planlarına kadar her seviyedeki afet acil yardım planında kamu ve özel sektöre ait her türlü lojistik depo ve dağıtım noktaları, malzeme bilgisi, personel bilgisi, su, gıda, enerji ve haberleşmenin temin edileceği yerler yer almalıdır. Afet acil durum lojistiğinin normal lojistikten farkı, normal durumlarda önceden belirlenmiş belirli bir konu, mal ya da hizmete yönelik çalışmalar yerine afet anında kendiliğinden ortaya çıkan ve sürekli olarak karakter değiştirebilen çok farklı ihtiyaç ve isteklerin çok farklı kurum ve kuruluş tarafından yerine getirilmesi zorunluluğudur. Özel sektör afet acil yardım planlarına önemli bir paydaş olarak katılarak lojistik konusundaki bilgi, tecrübesi ile birlikte kaynaklarının afetlerde nasıl kullanılabileceği konusundaki çalışmalara katkıda bulunabilmelidir.
Afet Öncesinde Afet Lojistiği İçin Gerekenler
- Gerekli malzemelerin uygun şartlarda ve zamanında ihtiyaç duyulan yere kullanılabilir halde teslimi,
- Sevkiyatta kullanımı mümkün olan her türlü ulaşım aracından yararlanmak,
- İhtiyaç duyulan yardımların afet alanının dışından sınırlı fakat hızlı ve özel bir şekilde teslim edilmesi,
- Değişik yardımları zamanla değişen ihtiyaçlara göre önceliklendiren bir sistem,
- Büyük yardım malzemelerinin depolanması, konumlandırılması ve taşınması,
- İnsanların tahliyesi, seyrekleştirme ve/veya taşınmasıdır.
Tedarik Zincirinde Kurum ve Kuruluşun Koordineli Çalışabilmesi İçin Afet Anında ve Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Acil duruma müdahale edicilere yararlanabilecekleri tesislerin haritalarını sağlamak,
- Tıbbi destek, gıda ve ulaştırma için düzenlemeleri yapmak,
- Toplu bakım ve barınma için gerekli düzenlemeleri yapmak,
- Elektrik, yakıt vb. enerji kaynaklarını yedeklemek,
- Haberleşme sistemlerini yedekleri ile birlikte kurmak ve işler hale getirmek,
- Kullanılan ekipmanların afet sonrası alındığı yere geri teslimi.
Ayla ÇALIŞKAN