Yurtiçi ve uluslararası eşya ve yolcu taşımacılığı Türkiye’nin en büyük sektörlerinden bir tanesidir. Ülke yaşam kalitesinin yükselmesinde eşya ve yolcu taşımacılığı, dağıtım, depolama, elleçleme, sigorta ve gümrükleme gibi lojistik hizmetler hayati bir role sahiptir. Karayolu Taşıma Kanunu ve ilgili yönetmeliklerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte Mesleki Yeterlilik Belgesi kavramı ve Mesleki Yeterlilik Sınavı sektörün gündemine oturmuştur.
Sektörde profesyonelleşme ve ürün-hizmet kalitesinin artmasında mesleki yeterlilik kavramının önemi büyüktür. Eşya ve yolcu taşımacılığında sorumluluklar çok fazladır. İşletmelerin Mesleki Yeterlilik Belgesi düzenlemesi olmadan ve karar mercilerinde yer alan insanların mesleki bir eğitim almadan sektöre girmeleri düşünülemez. Eşya taşımacılığında yer alan hizmet sağlayıcılar başta tekstil, otomotiv, elektronik, beyaz eşya gibi imalat sektörlerine ve diğer tüm işletmelere hizmet vermektedir. Sektörde iş disiplini ve iş programı, müşteri bilinci, verilen söz ve taahhütlerin tam zamanında tutulması, bilgi, beceri, davranış ve tutumlarda dünya standartlarının yakalanması şarttır.
Mesleki Yeterlilik Eğitimi ve Sınavı külfet olarak değil bir fırsat olarak algılanmalıdır. Sektörde yer alan işletmelerin orta ve üst düzey yöneticilerinin belirli bir eğitim görme gerekliliğinin aranması kadar doğal bir şey olamaz. Sürücülerin ise eğitimlerle taşıdıkları eşya, yolcu ve araca karşı sorumluluklarının vurgulanması, bilinçlendirilmesi hizmet kalitesinin yükseltilmesi ve ülkemiz gibi “trafik canavarı” olarak tüm toplumun canını yakmış bir olgunun yok edilmesi yolunda önemli bir hamledir.
Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği ile birlikte önemli bir boşluk giderilirken sürücülerin can ve mal güvenliği dışında doğal çevreye karşı davranış ve tutumlarında da bir değişim olacaktır.
İşletme içi eğitim ve öğrenme ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve bu ihtiyacı gidermek için gerekli planlama ve uygulamaların yürütülmesi İnsan Kaynakları bölümünün sorumluluğundadır. Rekabette bir adım önde olabilmek kalifiye personeli bünyesinde barındırmaktan geçmektedir. Fakat, karayolu taşıma sektörü içerisinde az sayıda işletmede “İnsan Kaynakları Bölümü” bulunmaktadır. Oysa ki, işletme içerisinde “İnsan Kaynakları Bölümünün” kurulması, kurumsallaşma yolunda önemli bir adımdır ve rekabet avantajının elde edilmesi ve örgüt gelişiminde sayısız faydası vardır.
Karayolu Taşıma Sektörü sadece Mesleki Yeterlilik Eğitimi ile yetinmeyip onunla birlikte diğer eğitim ve öğrenme alanlarına da odaklanmak mecburi yetindedir. Sektör dinamikleri sürekli değişmektedir. Yurtiçi ve uluslararası mevzuatlardan operasyon yönetimine ve kullanılan teknolojiye kadar her alanda değişimler yaşanmaktadır. Bugün eğitimlerle kazanılan geçerli ve güncel olan bilgiler kısa zamanda eskiyebilmektedir. Bilgilerin tazelenmesi, yeni trendlerin takip edilmesi ve kişisel gelişim için bireylerin “yaşam boyu öğrenme” anlayışını benimsemeleri bir zorunluluk haline gelmiştir.
Uzun yıllardan beri görmezlikten gelinen bir alanda mevzuatın oluşturulması ve yaşama geçirilmesi hiç kolay değildir. “Böyle gelmiş böyle gider” zihniyetinin değiştirilmesi zordur ve birtakım çevrelerde mukavemetlerle karşılaşılması olağan bir durumdur. “Yıllardan beri bu işi yapıyorum eğitime ne gerek var?”, “Bu eğitim de nereden çıktı ?”, “Avrupa Birliği uyum sürecinde çıkartılan bir yasa, uygulanması zor!”, “Bu yaştan sonra sınav stresi çekemem, küçük yazıları okuyamam” gibi birçok eleştiri sektörde dile getirilmiş ve yetkili makamlara iletilmiştir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi ve sınav sisteminin oturtulmasında kamu ve özel sektör başlangıç dönemini geçirmektedir. Çok doğaldır ki, bu aşamada bazı belirsizliklerin ve sıkıntıların meydana gelmesi kaçınılmazdır. Muhtemel sıkıntıların başında sınav sorularının hazırlanması ve uygulanması konusunda özellikle soruların içeriği, kalitesi ve çeşitliliği başı çekmektedir. Bu durumun hızla giderileceği, kamu tarafından organize edilen Kamu Personeli Dil Sınavı (KPDS) ve Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) gibi diğer tüm sınavlarda olduğu gibi sınav ölçme ve değerlendirme kalitesinin gelişeceği ve belirli bir standardın oluşacağı kesindir. Karayolu Taşıma Sektörü ‘nde çalışanlar için yoğun iş temposu içerisinde eğitime vakit ayırmak ve sınava hazırlanmak son derece zor olmaktadır. Geçmişte edinilen bilgilerin ve alınan eğitimlerin Mesleki Yeterlilik Sınavı için önemi büyüktür; fakat sınavların kendine özgü birtakım nitelikleri bulunmaktadır. Hangi alanda olursa olsun sınavların kapsadığı konu sayısı ve içerikleri, sınava hazırlananlar için özel bir hazırlık kitabı ihtiyacını doğurmaktadır.
Bütün bu gelişme ve ihtiyaçtan hareketle, Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği ve uygulama talimatında yer alan müfredat programı ile sınav konularına odaklı bir soru bankası kitabı oluşturulmuştur.
Doç. Dr. Murat Erdal editörlüğünde Nisan 2006’da Beta Basımevi ‘nden çıkacak olan kitap,
- ODY – ORTA DÜZEY YÖNETİCİ
- ÜDY – ÜST DÜZEY YÖNETİCİ ve
- SRR-SÜRÜCÜ MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ
türleri için özel olarak tasarlanmıştır.
Soru Bankası içerisinde, yurtiçi ve uluslararası yolcu, eşya ve kargo taşımacılığı ile ilgili olarak, 41 Konu Testi ve 30 Deneme Sınavı olmak üzere toplam 5000 soru bulunmaktadır. Söz konusu testler ve deneme sınavları;
- Mevzuat ve Hukuk,
- İdari ve Mali Yönetim,
- Pazar / Piyasa Şartları ve
- Güvenlik
ana başlıklarını kapsayacak bir biçimde hazırlanmıştır.
Kitap geniş kapsamlı bir araştırma ve farklı disiplinlerden gelen uzmanların işbirliği; öğretim üyeleri ve alanında uzman sektör profesyonelleri ile büyük emek harcanarak ortaya çıkartılmıştır.
Kitabın sadece kamu sınavlarında değil işletme İnsan Kaynakları Bölümleri tarafından sektöre girişte; eleman seçimi ve işe yerleştirme süreçlerinde de yararlanılabilecek bir başucu bir kitap olacağı inancındayız. Kitap, Karayolu Taşıma Sektörüne girecek olan adayların yazılı sınav ve sözlü mülakatlara hazırlanmalarında, kavram ve terminolojiye hakimiyet açısından büyük fayda getirecektir.
Ülkemiz karayolu taşıma sektörü için olumlu etkiler yaratması beklenen Mesleki Yeterlilik Eğitimi’nin daha geniş bir kitle ile buluşturulması her kesimin ortak dileğidir. Karayolu taşımacılığı alanında bir ilk olan bu eserin ilgili tüm taraflara yararlı olmasını diliyoruz.
Doç. Dr. Murat ERDAL
İstanbul Üniversitesi