UND eğitim Merkezi olarak sektöre hizmet vermede ne gibi önemli roller üstlenmektesiniz?
UND Eğitim Merkezinin 3 tane çok önemli farkı vardır. Öncelikle Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü’nce Mesleki Yeterlilik Eğitim Merkez olarak yetkilendirilen ilk Eğitim Kurumuyuz. Mesleki Yeterlilik Eğitim Yönetmeliği çerçevesindeki tüm eğitimleri vermek üzere yetkilendirildik. İkinci olarak UND Eğitim Merkezi IRU Akademiye akredite eğitimler vermektedir. Yani eğitimlerimizin AB ve dünya standartlarına uygun olduğu belgelenmiştir. Son olarak da UND Kalite Büyük Ödülü almış tek eğitim kurumudur. Özellikle bu sektörde bu şekilde kendini kanıtlamış başka eğitim kurumu yoktur. UND bu sene de Avrupa Kalite Ödülü’ne başvurmuş ve finale kalmıştır.
Taşımacılık yapan firmalardan mesleki yeterlilik konusunda neler istenmektedir? Ne tür belgelerin alınması zorunludur?
B1, C2, D1, L1, L2, M2, M3, N2, P2, R1, R2 ve T1 türü yetki belgesi talebinde bulunanların, gösterecekleri faaliyet alanlarına uygun en az birer adet üst düzey yönetici ve orta düzey yönetici Mesleki yeterlilik Belgesine sahip olmaları veya bu belgelere sahip kişi veya kişileri istihdam etmeleri gerekmektedir.
A1, A2, A3, B2, C3, D2, F1, G1, G3, G4, H2, H1, K1, K3, M1, N1, P1, T2 VE T3 türü yetki belgesi talebinde bulunanların ise en az bir adet orta düzey yönetici mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları veya bu belgeye sahip kişi veya kişileri istihdam etmeleri yeterlidir.
B3, C1, D3, E1, E2 VE K2 türü yetki belgesi talebinde bulunanların ise mesleki yeterlilik belgesine sahip herhangi birisini istihdam etme zorunlulukları bulunmamaktadır.
Mesleki yeterlilik sizce nasıl sağlanmalıdır? Sınav gerekli midir?
Sınav ciddi anlamda önemlidir. Sektörde standardının yükselmesi açısından çok önemi vardır. Sektöre giriş için 3 şart getirilmiştir. Bunlar mali yeterlilik, mesleki saygınlık ve mesleki yeterliliktir. Yapılacak olan sınav eğitim alan kişilerde mesleki yeterliliğin bulunup bulunmadığını ortaya çıkarmaya dönük olacaktır. Yapılacak sınav sektörün bütün misyon ve vizyonuna bakarak hazırlanmalıdır. Eğer bu sınav konusunda gerekli çalışma iyi şekilde yapılıp, gereken emek verilirse sektörün gelişmesi yönünde verim alınabilir.
İlk yapılacak olan sınavın ne zaman yapılacağı konusunda bize bilgi verebilir misiniz?
Bu konuda tarih vermek oldukça zordur. Ancak KUGM’nin her yıl en az 2 kere sınav açması zorunluluğu bulunmaktadır. Sınav için ulaştırma bakanlığı Hollanda hükümetinin finanse edeceği bir proje hazırlama çalışması içindeydi. Özellikle ilk sınavın yapılması önem taşımaktadır.
Ulaştırma ve lojistik bölümü öğrencileri ve sınava girecek diğer kişiler için ertelenen sınav süresinin ne gibi avantajları olacaktır?
Yönetmeliğin ilk olarak yayımlanması nedeniyle bazı şartları sağlayan kişilere 25 Şubat 2005 tarihine kadar sınava giriş için başvurmaları halinde doğrudan mesleki yeterlilik belgesi verilmesi sağlanmıştır. Buna ait başvurular 31 Aralık 2005 tarihine ertelenmiştir. Fakat ulaştırma ve lojistik bölümünü bitiren öğrenciler direkt olarak orta düzey yönetici belgesi almaya hak kazanmaktadırlar ve bu hakları geçici değildir. Hiçbir ek belgeye ihtiyaç duymadan, hiçbir sınava tabi tutulmadan alınan mezuniyet diplomaları direkt olarak bakanlığa sunulduğunda sizler ODY vasfını alırsınız.
ODY belgesi ile hangi görevlerde çalışma yetkisine sahip olunur?
ODY belgesi ile müdürlük ve altındaki tüm pozisyonlarda görev alınabilmektedir.
Sınava her bölümden ve her dereceden mezun kişi girebiliyor mu?
Yetkili eğitim merkezlerinde eğitimi tamamlayıp eğitim tamamlama belgelerini alan orta ve üst düzey yöneticilerin sınava girip mesleki yeterlilik belgelerini almaları için herhangi bir okul bitirme şartları bulunmamaktadır.
Bizim aldığımız eğitime karşı eğitim seviyesi düşük kişilerin bu sınava girebilme hakkının olması adaletsiz değil mi?
Hayır değil. Sizlere mezun olduğunuzda direkt ODY belgesi alma hakkı verildi. Bu sektörde çalışan kişiler ise sınava girebilmek için eğitime tabi tutulma zorunlulukları bulunmaktadır. Mesleki yeterlilik belgesini almak için ise eğitim ve sınav sonrasında sınavı ancak başarılı vermeleri gerekmektedir. Önemli olan sektörün çıkarlarıdır. Sınavın iyi derecede hazırlanarak yapılması önemlidir. Sınavın kaliteli eğitim ile kalitesiz eğitim arasındaki farkı ortaya çıkarması gerekmektedir. Kolay olması herkesin bu sınavı kolaylıkla vermesidir. Bu da kesinlikle sektörde müdür ve altındaki tüm pozisyonlar için yeterli olan bir belge, mezun olduğunuzda belgesi sınavsız alabilmeniz sizlere verilen eğitime ne kadar fazla güvenildiğini göstermektedir.
Yurtdışında bu sektör için eğitim nasıl yapılmaktadır? Mesela Avrupa mesleki yeterlilerde sınavları nasıl yapmaktadır?
Avrupa’da sektöre giriş standartları çok uzun süredir bellidir. Mesleki yeterlilik Avrupa’da sektöre giriş için en önemli kriterdir. Avrupa’da bu konuda yapılacak eğitimler hiçbir istisna olmadan herkese uygulanmaktadır. Sınav yapan kurum ile eğitim veren kurum farklıdır. Sektörün ve bakanlığın birleştiği bir komite vardır. O komite ile sektörün ve sınavın politikası belirleniyor ve daha sonra o politikaya uygun sorular hazırlanıyor. Bu nedenle de Avrupa’da sınava yönelik en iyi eğitim veren kurumlar tercih ediliyor.
Mesleki yeterlilik ile ilgili bilinmesi gerekenler 4925 sayılı karayolu taşımacılık kanunu ve buna istinaden çıkarılan karayolu taşıma yönetmeliğinde sektöre giriş için 3 standart getirilmiştir. Bunlar;
1- Mali yeterlilik
2- Mesleki saygınlık
3- Mesleki yeterlilik
Mesleki yeterlilik belgesi türleri
ÜDY, ODY ve SRC olarak 3 ana grupta değerlendirilir.
Bunlar faaliyet alanına göre;
- a) ÜDY türü Mesleki Yeterlilik Belgesi
ÜDY 1 uluslararası yolcu taşımacılığı, ÜDY2 yurtiçi yolcu taşımacılığı, ÜDY3 uluslararası eşya – kargo taşımacılığı, ÜDY4 yurtiçi eşya- kargo taşımacılığı
b)ODY türü mesleki yeterlilik belgesi
ODY1 uluslararası yolcu taşımacılığı, ODY2 yurtiçi yolcu taşımacılığı, ODY3 uluslararası eşya-kargo taşımacılığı, ODY4 yurtiçi eşya- kargo taşımacılığı
- c) SRC türü mesleki yeterlilik belgesi
SRC1 uluslararası yolcu taşımacılığı, SRC2 yurtiçi yolcu taşımacılığı, SRC3 uluslararası eşya-kargo taşımacılığı, SRC4 yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı, SRC5 tehlikeli madde taşımacılığı olarak düzenlenir ve verilir.
Mesleki yeterlilik belge türlerinin derecelendirilmesi
Mesleki yeterlilik belge türlerinin derece itibarıyla birbiri ve münasebetleri aşağıdaki gibidir;
ÜDY1 türü belge sahibi olanlar,ÜDY2, ODY1 ve ODY2 belge türlerini,
ÜDY2 türü belge sahibi olanlar, ODY2 belge türünü,
ÜDY3 türü belge sahibi olanlar, ÜDY4, ODY3 ve ODY4 belge türlerini,
ÜDY4 türü belge sahibi olanlar, ODY4 belge türünü,
ODY1 türü belge sahibi olanlar, ODY2 belge türünü,
ODY3 türü belge sahibi olanlar, ODY4 belge türünü,
SRC1 türü belge sahibi olanlar, SRC2 belge türünü,
SRC3 belge sahibi olanlar, SRC4 belge türünü, almış kabul edilir.
Mesleki Yeterlilik Sınavı
Sınavların İlanı
Sınavlar, sınav tarihinden en az 30 gün önce ilan edilir.
Sınav giriş şartları
- a) mesleki yeterlilik eğitimi tamamlama belgesi veya onaylı yüksekokul diploması örneği veya eğitimden muafiyet hakkı kazandıran belge,
- b) T.C. kimlik numarası işlenmiş Nüfus Hüviyet Cüzdanı örneği,
- c) sınav ücretinin yatırıldığına ilişkin makbuz ile sınavı yapacak kuruluşa başvurulur.
Sınav Dönemleri
Sınavlar, bakanlıkça belirlenecek tarihlerde yılda en az iki kez mesleki yeterlilik belgesi türlerine göre yapılır veya yaptırılır. Ayrıca sürücüler için gerekirse uygulamalı sınav yapılır veya yaptırılır.
Sınav komisyonu
Bakanlığın, yetkilendireceği en az daire başkanı seviyesinde bir yetkilinin başkanlığında; bakanlıktan 2. İçişleri bakanlığı emniyet genel müdürlüğünden 2, Milli eğitim bakanlığından 2, sektör kuruluşlarına ait ve/veya uluslararası kabul görmüş kuruluşlar tarafından akredite edilen eğitim merkezlerinden 2 olmak üzere toplam 9 üyeden oluşur.
Sınav komisyonunun görev, yetki ve sorumlulukları bakanlıkça çıkarılan yönerge ile belirlenir.
Sınavların değerlendirilmesi
Sınavlarda 100 tavan puanı üzerinden başarılı olmak için 60 ve daha yukarı puan almak şarttır.
Sınav sonuçlarının ilanı, bakanlıkça sınavı takip eden 30 gün içerisinde internet üzerinden ilan edilir. Bu ilan ve ilan tarihi esas alınarak ilgili eğitim kuruluşları sınav sonuçlarını 2 gün içinde yazılı olarak kendi eğitim merkezlerinde en az 15 gün süreyle ilan etmek zorundadırlar.
Sınavlarda başarısız olanların durumu, sınavdan muaf olanlar hariç olmak üzere, sınav sonucunda başarısız olanlara takip eden sınav döneminden itibaren eğitim programına devam etmeksizin 3 sınav hakkı daha tanınır. Bu sınavlarda da başarılı olamayanlar, belge almak istemeler halinde, mesleki yeterlilik eğitim programlarına yeniden katılmak zorundadırlar..